در بسیاری از محیط‌ها، غذا از نقش صرفاً تغذیه‌ای خود فراتر رفته و به بوم‌هایی برای هویت ملّی تبدیل می‌شود که با طعم‌ها و رایحه‌های میراث  فرهنگی رنگ‌آمیزی شده‌اند. آسیای مرکزی، منطقه‌ای غنی از تاریخ و فرهنگ،  موزاییک آشپزی را ارائه می‌دهد که به اندازه مناظر آن متنوع است. در میان  غذاهای متعددی که این منطقه پرجنب‌وجوش را زینت داده‌اند، یکی به دلیل  سادگی، تاریخچه و بحث‌هایی که برمی‌انگیزد، برجسته‌تر است: پلو (که گاهی  اوش، پلاو، پیلاف، پلو یا پیلوف نیز نامیده می‌شود). با این حال، ادعای  تعلق پلو به یک ملت واحد، نادیده گرفتن واقعیت و عمق میراث مشترک آسیای  مرکزی است. این داستان فقط درباره یک غذا نیست؛ این داستان درباره مردم،  ملت‌ها و فرهنگ‌هایی است که از طریق تاریخ مشترکشان بافته شده‌اند.

سفر به کشورهای ازبکستان و تاجیکستان، با تاریخ غنی، فرهنگ اصیل و طبیعت بکر، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای هر گردشگری رقم می‌زند. اما انتخاب یک گروه گردشگری معتبر و حرفه‌ای برای این سفر می‌تواند تفاوت بزرگی در کیفیت و لذت سفر ایجاد کند. گروه گردشگری "سفرهای ناز" با ارائه خدمات منحصر به فرد و برنامه‌ریزی دقیق، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سفر به این دو کشور زیبا و تاریخی است. در این مقاله به دلایل اصلی که چرا باید با سفرهای ناز  به ازبکستان و تاجیکستان سفر کنیم، می‌پردازیم.

درياچه قره‌كول يا دریاچه سیاه بزرگ‌ترین منبع آب طبیعی در تاجیکستان است  که در شرق پامیر واقع شده و 3900 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این دریاچه  مساحتی در حدود 380 کیلومتر مربع را در بر می‌گیرد و متوسط تا 238 متر عمق  دارد. این دریاچه 33 کیلومتر طول و 23 کیلومتر پهنا داشته و یک رشته جزیره  بزرگ که از شمال به جنوب کشیده شده دریاچه را به دو قسمت کم‌عمق شرقی و  قسمت عمیق‌ غربی تقسیم کرده است.

موزه تاریخی شهر خجند چندين‌ سال پیش گشایش یافت. اين موزه هم‌ اکنون به  مهم‌ترین مکان دیدنی شهر تبدیل شده‌ و بازدید از آن جزء برنامه‌های حتمی  ميهمانان دوّمین شهر بزرگ تاجیکستان است. نمای ساختمان آن که به استحکامات  عظیم باستانی می‌ماند، یادآور دژ بزرگی است که زمانی در کرانۀ رود  سیر(سیحون) خودنمایی می‌کرد و گویا در سدۀ چهارم پیش از میلاد دیدبان‌گاه  لشکر اسکندر مقدونی بوده است. بازمانده‌های آن دژ کهن را می‌توان درست در  کنار همین ساختمان جدید امروزي به نظاره نشست. در واقع بنای جديد موزه  تاریخی خجند در گوشۀ راست همان دژ باستانی بنا شده ‌است.

درّه ورزاب منطقه تفریحی مورد علاقه ساکنین دوشنبه است. در آنجا تعداد زیادی منطقه تفریحی و مکان‌هایی برای استراحت و يا به قول تاجيك‌ها دم‌گيری  وجود دارد. ورزاب به عنوان یک منطقه جغرافیایی کوچک نزدیک دوشنبه، در نقطه تقاطع سرچشمه رود ‌ورزاب و قسمت‌های مرکزی از سراشیبی‌های جنوبی رشته کوه حصار بسیار شناخته شده است. ناحیه ورزاب در مرزهای شمالی درّه زرافشان و در  سراشیبی‌های شمالی رشته کوه حصار واقع شده است. از شرق به درّه رامیت و از  جنوب‌ شرقی به راحتی و وحدت می‌رسد. بزرگراه‌هایی که دوشنبه را با بخش‌های  شمالی کشور و درّه فرقانه، استرفشن (اوراتپّه‌سابق)، خجند،  (لنين‌آباد‌سابق) و عینی و پنجکنت، به هم پیوند می‌دهند از درّه ورزاب عبور  می‌كنند.

در سال 1877 ميلادی در کنار آمو‌دریا (در زمان‌های باستان این قسمت از  رود‌خانه و ریزآبه‌هایش به جیحون معروف بوده‌اند.) ساکنین محلّی یک گنج  بزرگ در نزدیکی تخت‌ قباد[2] یافتند که شامل بیش از 2000 سکه‌ی طلا و نقره و  بسیاری از آثار هنری طلايی متعلّق به دوره‌های هخامنشی و باختری-يونانی[3]  می‌شد. گنج به سه تاجر بخارایی که با کاروان‌هایشان عازم شمال هند  (پاکستان امروزی) بودند فروخته شد.

دره زرافشان، سرزمینی وسیع و پر از تضادهاست. با تاریخی منزوی و اسرارآمیز که هاله‌ای از رمز و راز را به خود گرفته است، این دره برای هر کسی که می‌خواهد بقایای جاده ابریشم، فرهنگ‌های باستانی و منزوی، و فرصتی برای تجربه تاریخ هزاران ساله را از نزدیک ببیند، یک مقصد ضروری است. این دره محل تلاقی سغدی‌ها و سایر قبایل آسیای مرکزی است، تمدن‌هایی که به زمان اسکندر مقدونی بازمی‌گردند و هنوز هم سنّت‌های خود را حفظ کرده‌اند. میراث شگفت‌انگیز آن‌ها در سنگ‌نوشته‌های محوطه‌های باستان‌شناسی پنجکنت و سرزم حک شده است.  

تاجیکستان را می‌توان معدن چشمه‌های آب‌گرم نام برد. دمای آب در بعضی از  چشمه‌ها به 95 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. آب‌هاي خواجه‌آب‌گرم (38 تا 95 درجه سانتی‌گراد)، کاوک (76 درجه سانتی‌گراد)، یاشی‌کول (69 درجه  سانتی‌گراد)، جیلاندی (66.5 درجه سانتی‌گراد)، آلی‌سو (63.5 درجه  سانتی‌گراد)، جارتی‌گامبز (63 درجه سانتی‌گراد)، توقوزبولاق (62 درجه سانتی‌گراد)، گرم‌چشمه (60 درجه سانتی‌گراد) و آب‌گرم (41 درجه  سانتی‌گراد) از داغ‌ترین چشمه‌های این کشور می‌باشند. از چشمه‌های آب‌ گرم دیگری كه حرارات كمتری دارند می‌توان از: چشمه‌های قيزیل‌ ربات (38.5  درجه سانتی‌گراد)، شیرگین (36 درجه سانتی‌گراد) آوج (34درجه  سانتی‌گراد) و باخمیر (38 درجه سانتی‌گراد) از آن جمله می‌باشند.

تفاهم‌نامه همکاری در حوزه گردشگری بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری  تاجیکستان امروز، چهارشنبه ۲۴ بهمن‌ماه، در حاشیه دومین روز از هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران به امضای سید رضا صالحی‌ امیری، وزیر  میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران، و جمشید جمعه‌ خان‌زاده، رئیس کمیته گردشگری دولت تاجیکستان، رسید.

خجند دوّمين شهر بزرگ تاجيكستان می‌باشد، كه در شمال كشور واقع شده است،  يكی از قديمی‌ترين شهرهای تاجيكستان كه حدود 2300 سال قبل در طول دوران  الكساندر بزرگ تأسيس شد. طبق گفته‌ تاريخ‌ نويسان يونانی در سال 329 قبل از  ميلاد مسيح، الكساندر بزرگ قلعه‌ای بر روی رودخانه تانايس يا  ياكسارت (سيحون امروزی) بنا كرد، و با آن مرز طبيعی امپراطوری خود را  مشخّص كرد. وی آن را به نام خود ناميد و آن را با جنگجويان يونانی و جمعيّت  محلّی سكنی داد. البته اين قلعه در ابتدا يك شهر نبود. هر چند، بعدها به  دليل موقعيت جغرافيايی و استراتژيكی آن جمعيّت آن زياد شده و تبديل به شهری بزرگ شد. در تاريخ اين شهر به نام الكساندر يا اسخاتا شناخته می‌شود.