خسته قاسم، شاعری نامدار و عارفی وارسته، در سال 1081 هجری شمسی در روستای تیکمه داش، واقع در 78 کیلومتری تبریز، دیده به جهان گشود. او دوران کودکی خود را در میان طبیعت بکر و مردمان ساده و صمیمی این روستا گذراند و در مکتب‌خانه ملا به فراگیری علوم سنتی پرداخت.

در قلب شهر رشت، خانه میرزا کوچک خان جنگلی، گویی رازهای نهضت جنگل را در دل خود نهفته است. این خانه که قدمت آن به بیش از 200 سال می‌رسد، نه تنها از نظر تاریخی و سیاسی، بلکه از نظر شناخت معماری بومی منطقه نیز حائز اهمیت است.

در دامنه شرقی قافلانکوه، در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر میانه، پل میانه، گویی نگینی از معماری ایرانی بر روی رودخانه قزل اوزن خودنمایی می‌کند. این پل که قدمت آن به دوران صفوی باز می‌گردد، با سه دهانه بزرگ و محکم، پایه‌های استوار آجری و اتاق‌های کوچک و زیبا در داخل پایه‌ها، هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.

در شهر آوج، کاروانسرای آوج، گویی نگینی از دوران صفوی بر سر راه ارتباطی قزوین-همدان، خودنمایی می‌کند. این کاروانسرا که قدمت آن به عهد صفوی و ماقبل آن باز می‌گردد، در زمره کاروانسراهای شاه عباسی قرار دارد و در طول تاریخ، شاهد عبور و مرور کاروان‌های تجاری و مسافران بسیاری بوده است.

در انتهای خیابان امام آذرشهر، در ساحل شمالی رودخانه دهخوارقان، گورستانی تاریخی به نام یوواداغی یا دوواداغی (و به روایتی مصلی داغی) واقع شده است. این تپه که پوشیده از الواح و سنگ نبشته‌های قبور است، رازهای بسیاری از سده‌های گذشته را در دل خود جای داده است.

در قلب شهر تاریخی قزوین، مجموعه بازار قزوین، گویی نگینی درخشان از معماری و تاریخ ایران زمین را به نمایش گذاشته است. این مجموعه باارزش که قدمت آن به دوره صفوی باز می‌گردد، در گذر زمان شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده و امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین میراث فرهنگی کشورمان شناخته می‌شود.

در قلب شهر تاریخی قزوین، خیابان سپه، نخستین خیابان طراحی‌شده ایران، گویی داستانی از دل تاریخ را روایت می‌کند. این خیابان که در دوره صفوی و در زمان پایتختی قزوین احداث شد، در سال ۱۳۸۷ رسما به عنوان اولین خیابان ایران به ثبت رسید.

در حاشیه جنوبی جاده تالش به آستارا، روستای قلعه دوش، گویی نگینی تاریخی بر پهنه دشت خودنمایی می‌کند. قلعه صلصال، دژی مستحکم که رازهای نهفته در دل خود را از دوره ایلخانی تا به امروز حفظ کرده است.